نظام حقوقی- سیاسی ایران، مبتنی بر آموزه‌های فقه شیعه است و همین ویژگی، باعث شده است تا امکان قانون‌گذاری مترقی، به ویژه در حوزه‌هایی که مرزبندی روشنی با سیاست‌های حاکم دارند، دشوار و پرتنش به نظر رسد.
واقعیت این است که جامعه دگرباش جنسی ایران، به رغم گستردگی و حضور آشکار و نهانش در سطح جامعه، یکی از قربانیان اصلی این سیاست و ذهنیت حاکم بر نظام حقوقی، سیاسی- اجتماعی و فرهنگی ایران است؛ سیاستی که «تبعیض» را نهادینه کرده است و در برابر کنش‌های عدالت‌خواهانه مقاومت می‌کند. زندگی اجتماعی برای جامعه کوئیر و فعالان این حوزه، معمولاً در ایران طاقت‌فرسا است. به‌علاوه، درک درستی از انواع گرایش‌های جنسی، روابط همجنس‌خواهانه، همجنس‌گرایی و مصادیق آن در جامعه ایران و به تبع آن، در جامعه حقوقی کشور وجود ندارد و این خود سبب ستمی مضاعف است. در پرتو این نگرش و دیدگاه کلان، معمولاً روابط همجنس‌خواهانه، مترادف با «فساد اخلاقی» یا در نهایت بیماری، مرض، اختلال هورمونی یا حتی روانی، ارزیابی می‌شود.
واقعیت این است که در چهارچوب همین ضوابط بسته، ظرفیت‌هایی وجود دارد که وکلا یا سایر دست‌اندرکارانی که با دادگستری‌های ایران کار می‌کنند، می‌توانند در دادسراها، دادگاه‌ها یا سایر مراجع انتظامی و اداری، یاری‌گر متهمان دگرباش جنسی یا اشخاص دیگری باشند که با اتهاماتی در پیوند با روابط همجنس‌خواهانه روبرو هستند.
نسخه به روز شده جستار حاضر، با هدف نشان دادن این ظرفیت‌ها و آگاهی‌بخشی به آن دسته از وکلا یا افرادی تنظیم شده است که در دادگستری‌ها، محاکم ایران یا سایر مراکز مرتبط ( نظیر پزشکی قانونی و...) کار می‌کنند و به طور عینی و واقعی، عملکرد فردی‌شان- در نبود سازوکارهای حمایتی نظام‌مند- می‌تواند کارساز باشد و به شکست فضای همجنس‌گراهراسی در ایران کمک کند.
داده‌های این یاددشت، بر پایه مباحث کارگاهی تنظیم شده است که در تابستان سال ۱۳۹۱در دوسلدورف آلمان با شرکت جمعی از وکلا، حقوق‌دانان و کنش‌گران حقوق اقلیت‌های جنسی، برای ارزیابی و ارائه راه‌کارهای حقوقی ممکن در دفاع از حقوق دگرباشان جنسی، برگزار شد.
فصل‌های این جزوه آموزشی عبارت هستند از:
پیش‌گفتار / بخش اول: کلیات / سیاست‌های رسمی دولتی و حکومتی / سابقه قانون‌گذاری و جرم‌انگاری روابط جنسی همجنس‌خواهانه در ایران / تغییرات قانون جدید مجازات اسلامی (۱۳۹۱) / لزوم رعایت حق دفاع / آشنایی با هویت‌ها و گرایش‌های جنسی / حمایت حقوقی از دگرباشان جنسی در سطح بین‌المللی / نقد ماهیت جرم‌انگاری در روابط جنسی همجنس‌خواهانه / قانون عادلانه و اصل قانونی بودن جرم و مجازات / شرایط پیچیده خدمت نظام‌وظیفه برای همجنس‌گراها / قاعده اضطرار و حدیث رفع / بخش دوم: استراتژی و تاکتیک دفاع / پذیرش وکالت / تدارک دفاع / زیر سوال بردن بازجویی‌ها، گزارش شکنجه و انکار / «مناقشه در ادله اثبات» / شرایط اقرار و قاعده «درء» / «جهل به موضوع» و تاثیر آن بر «علم قاضی» / شیوه دفاع / حضور در جریان دادرسی / صدور حکم و اعتراض احتمالی به آن / تلاش‌های غیرحقوقی داخلی / مراجع داخلی حقوق بشری / توسل به مراجع بین‌المللی حقوق بشری / شرایط خاص دفاع از هر یک از گرایش‌های همجنس‌گرایی، دوجنس‌گرایی و تراجنسیتی / جدول جرایم و مجازات‌ها
